NL
België
English
Wat is een persoonlijkheidsstoornis?
Wereldwijd heeft ongeveer 6% van de bevolking ten minste één persoonlijkheidsstoornis. Ondanks deze grote groep hebben mensen met deze psychische aandoening nog steeds te maken met veel onbegrip en stigmatisering. Maar wat is een persoonlijkheidsstoornis precies?
Doorbreek stigma rondom persoonlijkheidsstoornissen
Over persoonlijkheidsstoornissen heerst nog steeds een duidelijk stigma. Niet alleen mensen buiten de zorgsector, maar ook zorgprofessionals kunnen een verkeerd beeld hebben van bepaalde persoonlijkheidsstoornissen. Dit maakt het vaak moeilijk om open te zijn over een persoonlijkheidsstoornis, waardoor ook het vaststellen van de diagnose wordt verhinderd. Ook bemoeilijkt dit het herkennen en erkennen van een persoonlijkheidsstoornis bij jezelf en anderen. Iemand met een persoonlijkheidsstoornis kan daardoor gezien worden als een lastig persoon, omdat de oorzaak niet makkelijk bespreekbaar is en je vaak te maken hebt met onbegrip en onwetendheid. Het is daarom van groot belang om de stigma’s rondom persoonlijkheidsstoornissen te doorbreken en dit onderwerp openlijk bespreekbaar te maken.
Wat is een persoonlijkheidsstoornis?
Iedereen heeft een unieke set aan persoonlijke eigenschappen die een grote invloed hebben op het doen, denken, voelen. Je persoonlijkheid wordt verder beïnvloed door je omgeving, ervaringen en erfelijke karaktertrekken. We spreken van een stoornis wanneer je gedrag duidelijk afwijkt van de verwachtingen. Een persoonlijkheidsstoornis is een algemene term voor een star patroon van persoonlijkheidstrekken, waardoor je onvoldoende in staat is bent gedrag aan te passen aan wisselende omstandigheden.
Dit uit zich in ten minste twee of meer van volgende gebieden:
- Je waarnemingen en gedachten van jezelf, andere mensen en gebeurtenissen;
- Je emotionele reacties zijn te sterk, te zwak, vaak hetzelfde of ongepast;
- Je verbondenheid en intimiteit met anderen;
- Je impulsbeheersing uit zich in te weinig controle of juist te rigide.
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben veelal problemen met hun identiteit, het behalen van persoonlijke doelen en verbondenheid met anderen. Je manier van denken en waarnemen zijn vaak sterk gekleurd en zo kun je op een vervormde manier kijken naar jezelf en de omgeving. De beleving en uiting van gevoelens is vaak verstoord, zoals bijvoorbeeld sterk wisselende of te intense emoties.
Soorten persoonlijkheidsstoornissen
We onderscheiden verschillende persoonlijkheidsstoornissen met elk een andere set kenmerken:
Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis
Diepgaand wantrouwen en achterdocht naar andere mensen.
Schizoïde-persoonlijkheidsstoornis
Afstandelijk in sociale relaties, beperkt scala van emotionele uitingen.
Schizotypische-persoonlijkheidsstoornis
Ongemak in intieme relaties, vervormingen in denken en waarnemen, excentriek gedrag.
Antisociale-persoonlijkheidsstoornis
Gebrek aan respect voor de rechten van anderen en schending daarvan.
Borderline-persoonlijkheidsstoornis
Instabiliteit in intermenselijke relaties, zelfbeeld en emoties, duidelijke impulsiviteit.
Histrionische- of theatrale persoonlijkheidsstoornis
Excessieve emotionaliteit en aandacht vragend gedrag.
Narcistische-persoonlijkheidsstoornis
Grandiositeit, behoefte aan bewondering en een gebrek aan empathie.
Vermijdende- of ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
Sociale geremdheid, gevoelens van tekortschieten en overgevoeligheid voor een mogelijk negatief oordeel.
Afhankelijke-persoonlijkheidsstoornis
Onderdanig en aanklampend gedrag dat samenhangt met een overmatige behoefte om verzorgd te worden.
Dwangmatige- of obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis
Gepreoccupeerd bezig zijn met ordelijkheid, perfectionisme en controle.
Oorzaken persoonlijkheidsstoornis & comorbiditeit
Hoe ontstaat een persoonlijkheidsstoornis?
De achterliggende oorzaken van een persoonlijkheidsstoornis kunnen verschillen per persoon. Meestal is er sprake van een combinatie van biologische, psychologische en sociologische factoren. Door de combinatie van erfelijke kwetsbaarheid, je bestaande persoonlijkheid en een negatieve ervaring of door negatieve invloed van je omgeving kun je een persoonlijkheidsstoornis ontwikkelen.
Door invloed van de omgeving waar je in opgroeit kan je persoonlijkheid versterkt worden of juist afgeremd. Groei je op in een cultuur waar bescheidenheid wordt gewaardeerd? Dan zul je met een impulsieve persoonlijkheid vaker tegen problemen aanlopen dan iemand die verlegen is. Ook negatieve ervaringen in je jeugd spelen een grote rol in de ontwikkeling van een persoonlijkheidsstoornis. Bijvoorbeeld mishandeling, misbruik, onveilige gehechtheid, armoede, het verlies van ouders of emotionele verwaarlozing.
Persoonlijkheidsstoornissen & comorbiditeit
Een persoonlijkheidsstoornis kan zorgen voor terugkerende problemen binnen je privé-leven of werk. Ook houdt het vaak verband met andere klachten, zoals verslavingen, angsten en depressie. Wanneer iemand twee of meer psychische problemen tegelijk heeft spreken we van comorbiditeit. Als expert op het gebied van comorbiditeit behandelen we daarom persoonlijkheidsstoornissen altijd in combinatie met bijkomende problemen en achterliggende factoren.
U-center behandeling persoonlijkheidsstoornissen
Tijdens een behandeling bij U-center leer je samen met het behandelteam je gedragspatronen te veranderen en onderzoek je welke factoren nog meer van invloed zijn. Zodat je een duurzame verandering kunt bereiken.
We beginnen altijd met psycho-educatie: wat is een persoonlijkheidsstoornis, wat houdt de specifieke problematiek voor jou in en op welke manier beïnvloedt dit jouw leven en omgang met anderen? Schematherapie helpt je vervolgens om je bewuster te worden van jouw patronen (schema’s). Je krijgt inzicht in het ontstaan van die patronen en van situaties waarin die worden geactiveerd. Deze therapie wordt doorgaans in individuele sessies aangeboden. We laten je ook boeken lezen over hoe je deze schema’s en gedragspatronen kunt herkennen en veranderen.
Wanneer mogelijk worden ook naasten betrokken op de Friends & Family dag. U-center biedt hulp en informatie voor partners en familieleden die willen weten hoe ze het beste om kunnen gaan met hun naasten, zonder zichzelf daarbij te vergeten.
Persoonlijkheidsstoornis behandeling?
Op zoek naar een klinisch behandeltraject voor je persoonlijkheidsproblematiek? Bij U-center ga je in een kortdurende en intensieve behandeling aan de slag met je persoonlijkheidsstoornis en leer je gedragspatronen te herkennen en veranderen. Wil je meer weten? Neem vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen je graag!
